Ο Εμμανουήλ (Μάνος) Χατζιδάκις γεννήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1925 στην Ξάνθη και πέθανε στις 15 Ιουνίου 1994 στην Αθήνα (η ταφή του έγινε στην Παιανία). Ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες μουσικοσυνθέτες. Το έργο του θεωρείται πως συνέδεσε τη λόγια με τη λαϊκή μουσική και περιλαμβάνει δεκάδες ηχογραφήσεις πολλές από τις οποίες αναγνωρίζονται σήμερα ως κλασικές.
Η οικογένεια του Χατζιδάκι:
Ο Μάνος, με τη μητέρα του Αλίκη και την αδερφή του Μιράντα. |
Τα πρώτα βήματα του Χατζιδάκι στη μουσική:
Ο Χατζιδάκις άρχισε μαθήματα πιάνου από τα τέσσερά του χρόνια. Δασκάλα του ήταν η Αλτουνιάν, γνωστή μουσικός της Ξάνθης αρμενικής καταγωγής. Παράλληλα, διδάσκεται βιολί και ακορντεόν.
Η περίοδος της κατοχής:
Την περίοδο 1940-1943, ο Χατζιδάκις, παρακολουθεί ανώτερα θεωρητικά μαθήματα μουσικής, με το Μενέλαο Παλλάντιο, σημαντική μορφή της ελληνικής εθνικής μουσικής σχολής, ενώ ξεκινά και σπουδές Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, τις οποίες όμως ποτέ δε θα ολοκληρώσει. Την εποχή εκείνη γνωρίζεται με καλλιτέχνες και διανοούμενους (Γκάτσος, Σεφέρης, Ελύτης, Τσαρούχης, Σικελιανός) της γενιάς του μεσοπολέμου, οι οποίοι θα συμβάλλουν ουσιαστικά στη διαμόρφωση των προσανατολισμών και της σκέψης του. Ο Νίκος Γκάτσος, με τον οποίο γνωρίστηκε το 1943, θα παραμείνει μέχρι το τέλος της ζωής του, ο μεγάλος δάσκαλος και ο ακριβός του φίλος. Ταυτόχρονα, εργάζεται ως παγοπώλης στο εργοστάσιο της Φιξ, υπάλληλος στο φωτογραφείο του Μεγαλοοικονόμου, φορτοεκφορτωτής στο λιμάνι του Πειραιά αλλά και ως βοηθός νοσοκόμος στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Κατά την τελευταία περίοδο της Κατοχής, συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις γραμμές της ΕΠΟΝ με το ψευδώνυμο Πέτρος Γρανίτης. Ο Μάνος Χατζιδάκις έγραφε και κείμενα, παιδικά ποιήματα και τραγούδια, που δημοσιεύονταν στο περιοδικό Νέα Γενιά και σε άλλα έντυπα της ΕΠΟΝ.
Περίοδος 1945 - 1966:
Ο Χατζιδάκης κρατώντας το Όσκαρ που του απένειμαν (1961). |
Τα παιδιά του Πειραιά (Μελίνα Μερκούρη)
Παράλληλα με το Ελληνικό Χορόδραμα, η τραγωδός Μαρίκα Κοτοπούλη αναθέτει στον Χατζιδάκι τη σύνθεση της μουσικής για τις Χοηφόρες (1950) από την Ορέστεια του Αισχύλου. Το γεγονός αυτό αποτελεί την αρχή της ενασχόλησης του Χατζιδάκι με πολλές αρχαίες τραγωδίες και κωμωδίες, μεταξύ των οποίων η «Μήδεια» (1959), ο «Κύκλωπας» (1959), οι «Βάκχες» (1962), οι «Εκκλησιάζουσες» (1956), η «Λυσιστράτη» (1957) και οι «Όρνιθες» (1959). Την ίδια εποχή, ο Χατζιδάκις συνεργάζεται και με τον Άγγελο Σικελιανό προκειμένου να συνθέσει τη μουσική για την τελευταία του τραγωδία Ιπποκράτης. Ειδικά για τη μουσική της ταινίας «Το ποτάμι» (1959) κερδίζει το μουσικό βραβείο του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Το 1950 θα αποτελέσει ιδρυτικό στέλεχος και καλλιτεχνικό διευθυντή του Ελληνικού Χοροδράματος της Ραλλούς Μάνου, όπου παρουσιάζει τα τέσσερα μπαλέτα του, «Μαρσύας» (1950), «Έξι Λαϊκές Ζωγραφιές» (1951), «Το Καταραμένο Φίδι» (1951) και «Ερημιά» (1958). Στα χρόνια που ακολούθησαν συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο, γράφοντας μουσική για σημαντικές παραστάσεις, σε έργα όπως «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας»(1952), «Βασιλιάς Ληρ»(1957), «Οθέλλος»(1958) και «Δόνα Ροζίτα»(1959). Το 1959 παρουσιάζει στο αθηναϊκό κοινό τον Μίκη Θεοδωράκη, ενορχηστρώνοντας και ηχογραφώντας ο ίδιος το έργο του «Επιτάφιος» με τη Νάνα Μούσχουρη.
Οδός Ονείρων
Την περίοδο 1963-1966 διευθύνει την «Πειραματική Ορχήστρα Αθηνών» – της οποίας είναι και ιδρυτής -- και στο σύντομο χρονικό διάστημα της λειτουργίας της δίνει 20 συναυλίες με πρώτες παρουσιάσεις δεκαπέντε έργων ελλήνων συνθετών.
Περίοδος 1967 – 1971:
Ο Μ.Χατζιδάκης με τη Μελίνα Μερκούρη. |
Περίοδος 1972 – 1989:
Μετά τη μεταπολίτευση, διετέλεσε «Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής» της Λυρικής Σκηνής για το διάστημα 1975 – 1977, ενώ την περίοδο 1975 -1982 αναλαμβάνει καθήκοντα Διευθυντή της Κρατικής Ορχήστρας καθώς και Διευθυντή του κρατικού ραδιοσταθμού Τρίτο Πρόγραμμα. Η παρουσία του στο Τρίτο Πρόγραμμα, σε συνεργασία με μια ομάδα νέων και ταλαντούχων δημιουργών, γίνεται σημείο αναφοράς. Το 1979 ο Χατζιδάκις καθιερώνει τις «Μουσικές Γιορτές» στα Ανώγια της Κρήτης, που περιλαμβάνουν τοπικούς λαϊκούς χορούς και τραγούδια. Τον επόμενο χρόνο εγκαινιάζει και τον «Μουσικό Αύγουστο» στο Ηράκλειο, ένα καλλιτεχνικό Φεστιβάλ με κύριο στόχο την παρουσίαση νέων ρευμάτων τόσο στη μουσική όσο και στο χορό, τον κινηματογράφο, τη ζωγραφική και το θέατρο. Την περίοδο 1981-1982 διοργανώνει επίσης τους «Μουσικούς Αγώνες» στην Κέρκυρα, ένα μουσικό διαγωνισμό για νέους Έλληνες συνθέτες. Αξιοσημείωτη είναι και η συμμετοχή του στην έκδοση του πολιτιστικού περιοδικού: «Το Τέταρτο» (1985-1986), το οποίο καταγράφει τα καλλιτεχνικά και κοινωνικά δρώμενα μέσα από τις πολιτικές τους διαστάσεις. Παράλληλα, συστήνει το 1985, την ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία «Σείριος», η οποία λειτουργεί μέχρι σήμερα. Αυτή τη δεκαετία συνεργάζεται με τη Μαρία Φαραντούρη σε τρεις δίσκους του «Η εποχή της Μελισάνθης» (1980), «Τα Παράλογα» (1976), «Σκοτεινή Μητέρα»(1986) και στη «Ρωμαϊκή Αγορά»(1986) .
Περίοδος 1990 – 1994:
Ο Χατζιδάκις έγραψε μουσική για δεκάδες κινηματογραφικές ταινίες, μεταξύ των οποίων και για τα φιλμ: Κάλπικη Λίρα (1954), Στέλλα(1955), Ο Δράκος (1956), Το ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο(1959), Μανταλένα(1960), Αμέρικα-Αμέρικα(1962), Χτυποκάρδια στο θρανίο(1963), Sweet Movie(1974), Ήσυχες μέρες του Αυγούστου(1992).
Το μουσικό έργο του Χατζιδάκι:
Ο Χατζιδάκις σφράγισε με το έργο του τη μεταπολεμική ελληνική μουσική πραγματικότητα. Πέρα από τις μεγάλες επιτυχίες που έγραψε για το θέατρο και τον εμπορικό κινηματογράφο, πραγματοποίησε ένα μοναδικό και υποδειγματικό συγκερασμό τεχνοτροπιών, με ελληνικό και συγχρόνως διεθνές και υπερεθνικό χαρακτήρα.
ΠΗΓΕΣ:
www.sansimera.gr (Tελευταία επίσκεψη 15/2/2012)
Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΟΜΗ Α.Ε.,2002-2005,Τόμος 30, σελ.501-502
http://www.wikipedia.org/ (Τελευταία επίσκεψη 20/2/2012)
http://www.wikipedia.org/ (Τελευταία επίσκεψη 20/2/2012)